Во самото срце на Скопје, каде што уличниот метеж се меша со неизвесноста на секојдневниот живот на бројни семејства што живеат на работ на егзистенцијата, се раѓа простор на надеж, поддршка и достоинство ГНЕЗДО– Центар за деца и родители во социјален ризик. Овој Центар, чијшто почеток го иницира невладината организација Новинари за човекови права, во партнерство со ЕКПАТ Австрија, а со поддршка на Австриско Сојузно Министерство за Социјални Работи, Здравство, Нега и Заштита на Потрошувачите, е замислен како безбедно пристаниште за најранливите меѓу нас – децата кои растат во услови на сиромаштија, насилство, занемарување и социјална исклученост, како и нивните родители кои секојдневно се борат да преживеат и да ја зачуваат својата фамилија, и покрај сите предизвици.
Во општество кое се соочува со длабоки економски нееднаквости, висока стапка на невработеност, системски пропусти во заштитата на децата и слабо развиени локални социјални услуги, ваква иницијатива не е само посакувана – таа е неопходна.
Повеќе од прибежиште: Центар како заедница на доверба
Центарот ќе биде сместен во Општина Центар, лесно достапен со јавен превоз, со топли простории, катче за игра, простор за индивидуална работа со деца и советување на родители, како и мултифункционални сали за групни активности, работилници и обуки.
Меѓутоа, она што навистина го прави Центарот посебен не е само физичкиот простор, туку неговата филозофија на работа заснована на принципите на достоинство, ненасилство, инклузија и меѓусебна поддршка. Секоја фамилија ќе биде пречекана без осуда, со разбирање и емпатија. На децата ќе им бидат обезбедени основните потреби: топли оброци, училишен прибор, хигиена и игра. Родителите ќе добиваат советодавна, психосоцијална и правна поддршка, како и можности за зајакнување преку едукација, работилници и помош при вработување.
Кои ќе бидат корисниците на Центарот?
Целната група на Центарот се семејства што живеат во сиромаштија, самохрани родители, деца кои се на работ на напуштање на образованието, бегалски деца, деца од ромските заедници и деца кои живеат со родители кои се борат со ментално здравје, зависности или семејно насилство.
Многу од овие семејства се веќе евидентирани од центрите за социјална работа, но нивната поддршка е недоволна, спорадична или сосема отсутна. Центарот што го покренуваат Новинари за човекови права не е замена за институционалната поддршка, туку партнер на заедницата и државата, мост кон системите кои треба да функционираат – но моментално не успеваат да ги опфатат сите на кои им се потребни.
Правото на детето да биде дете
Застрашувачки е колку деца во Скопје секојдневно скитаат без надзор, работат на улица, просат, собираат секундарни суровини или трпат физичко и емоционално насилство во домот. Нивното детство им е украдено, и тоа без нивна вина. Центарот ќе работи на враќање на нивното детство – преку игра, љубезен збор, доследност и чувство на припадност.
Стручниот тим што ќе работи во Центарот ќе биде составен од психолози, педагози, социјални работници, едукатори, новинари и волонтери кои ќе поминат специјализирани обуки. Ќе се воспостави соработка со училиштата, здравствените установи и локалната самоуправа за создавање на сеопфатен систем на поддршка.
Зајакнување на родителите, не само поддршка за децата
Без зајакнати родители нема ниту безбедно детство. Центарот нема да гледа на родителите како на проблем, туку како на клучен дел од решението. Ќе им биде понудена психолошка помош, работилници за родителски вештини, но и конкретна поддршка во секојдневните предизвици – од пополнување документи, до барање работа и вклучување во образованието за возрасни.
Родители кои ќе поминат низ програмите за поддршка ќе бидат вклучени како врснички советници – бидејќи токму тие најдобро разбираат низ што минуваат другите родители. На тој начин се создава заедница на солидарност, а не хиерархиски систем на моќ.
Медиумска писменост како алатка за заштита
Бидејќи зад Центарот стои организацијата Новинари за човекови права, ќе се посвети посебно внимание на едукацијата за безбедност на интернет, борбата против дигиталното насилство, дезинформациите и говорот на омраза. Децата и младите ќе учат како да се заштитат во дигиталниот простор, но и како да ги користат медиумите за изразување, креативност и активизам.
Центарот ќе развива и кампањи за подигнување на свеста и застапување на правата на децата и семејствата во социјален ризик, користејќи го новинарството како алатка за општествени промени. Гласовите на децата и родителите ќе бидат слушнати, документирани и пренесени – за да не може системот да ги игнорира.
Зошто токму сега?
Бидејќи предолго чекавме. Бидејќи статистиките за сиромаштија не се само бројки – туку животи што ги познаваме. Бидејќи знаеме дека една топла соба, чинија супа и некој што ве гледа со почит – може да го промени текот на нечиј живот.
Со отворањето на овој Центар, Новинари за човекови права не започнуваат само нов проект – туку нов модел на заедништво, каде што граѓанското општество презема одговорност таму каде што државата не успева, но не за да ја замени, туку да ја потсети на тоа што ѝ го должи на секое дете: живот достоен за човек.
Планови и одржливост
Центарот во првата година ќе работи со најмалку 100 деца и 60 семејства. Работата ќе биде следена преку евалуации и документирана во годишни извештаи, со цел ширење на моделот и во други општини. Долгорочната цел е институционализација на Центарот преку јавно-граѓански партнерства и вклучување на локалната самоуправа во ко-финансирање на услугите.
Ги повикуваме сите заинтересирани поединци, компании и организации да се приклучат – преку донации, волонтерска работа, менторство или едноставно – ширење на зборот. Зашто грижата за децата не е хуманитарен чин – тоа е обврска на секое општество што сака да има иднина.
Вратите на Центарот ГНЕЗДО официјално се отвораат на 15ти Мај, со почеток во 17 30 часот. СИте добрнонамерници се добредојдени…Ние се наоѓаме на ул Трета Македонка бригада, 10 А. Скопје