Во следните 18 месеци, организациите Здружение на жени Природа-Братунац, Босна и Херцеговина, Новинари за човекови права-Скопје, Северна Македонија и Младинско здружение Бечеј-Бечеј, Србија го спроведуваат регионалниот проект „Зајакнување на одговорноста и родово чувствителни одговори на локалните власти на кризи во 3 земји“.

Регионалниот проект се спроведува во рамки на проектот „Зајакнување на транспарентност и одговорност за родова еднаквост во Западен Балкан и Молдавија (GBWN)“, проект кој се спроведува со поддршка на Австриската агенција за развој (ADA) и Шведската агенција за меѓународен развој и соработка (SIDA) и GBWN.

Проектот е насочен кон зајакнување на транспарентноста и отчетноста за родовата еднаквост во регионот преку зголемување на достапноста на алатките за одговорност на владата, особено во однос на отпорноста на кризи и родовата чувствителност на политиките поврзани со севкупната економска криза и климатските промени. Исто така, проектот ги зголемува капацитетите на проектните граѓански организации за користење на алатките ROB, следење на политиките и ја зајакнува видливоста и препознатливоста на работата на Мрежата за набљудување на родови буџети. Имајќи предвид дека проектните организации во секоја од земјите ќе работат со ГО во проектните општини, проектот придонесува за проширување на принципите на работа и примена на алатките ROB во регионот.

Според податоците на Државниот завод за статистика (јануари 2023 година) на БиХ, Северна Македонија и Србија, просечните нето плати се: во Северна Македонија околу 33.000 денари (540 евра), во Србија 62.964 динари (540 евра), а во БиХ 1.190 КМ (608 евра) . Мора да се истакне дека просечната плата се зголемува со високите плати (главно на политичарите) и дека за повеќе од половина од работниците во сите три земји просечната плата е помала и дека минималната плата е поставена на околу 350 евра. Цената на „потрошувачката кошничка“ за просечно семејство (според податоците на Сојузот на синдикати во овие земји) е двојно поголема од просечната плата. Потрошувачката кошничка ја сочинуваат: храна 43,85%, домување и комунални услуги 12,53%, хигиена и здравствена заштита 7,89%, образование и култура 9,64%, облека и обувки 14,45%, превоз 4,75% и домаќинство 6,89%.

Со оглед на тоа дека се работи за традиционални семејства во кои жените се одговорни за прехранување на семејството, воспитување деца, хигиена и одржување на домаќинството, во ситуација на економска, енергетска и прехранбена криза, каква што се наоѓаме поради Ковид, жените се во нашата семејства во крајно нерамноправна положба, со оглед на сето досега споменато. На овие податоци мора да се додаде и фактот дека климатските промени, кои предизвикуваат сушни периоди (сигурно носат други проблеми), особено ги погодуваат жените поради отежнатиот пристап до вода, што го отежнува одржувањето на исхраната и хигиената во семејството, како и развојот на женските агро-бизниси.

Половата еднаквост, која инаку е многу сомнителна и не го достигна посакуваното ниво (еднакви можности) во нашите земји, дополнително е разнишана.

Имајќи ги предвид горенаведените проблеми/кризи, овој проект сака да испита колку економската криза влијае на еднаквите можности, родовата еднаквост, со цел да се создаде платформа за дејствување врз основа на анализата на испитувањето, односно да се дефинираат чекори за кампања по земја и во регионот.

Трите партнерски организации од 3 земји од Западен Балкан – Србија, БиХ и Северна Македонија ќе истражуваат фактори кои влијаат на родовата еднаквост, односно учеството на жените во општествениот, економскиот и секој друг живот, а се поврзани со економската криза и зголемена трошоците за живот. Во истражувањето кои политики и општествени процеси имаат најголемо влијание врз родовата еднаквост (по земја и во сите 3 земји) во време на економска криза и сите други кризи, тргнуваме од фактори кои би можеле да имаат позитивно влијание (како што е родово одговорно буџетирање).

Преку истражувањето на претставниците на државните органи, локалната самоуправа, граѓанските организации и граѓаните ќе им се овозможи увид во дефинираните фактори и со тоа ќе се поттикнат да дејствуваат во насока на промена на политиките да бидат родово одговорни ( што е особено важно во услови на криза како што е оваа економска) со цел да се подобри родовата еднаквост. Резултатите од истражувањето ќе бидат објавени на националните јазици и на англиски јазик, и ќе се спроведе пилот кампања во проектните општини/држави за да се применат алатките за родово одговорно буџетирање, кои се од суштинско значење за подобрување на состојбата на родовата еднаквост, намалување на јазот помеѓу можностите на жените и мажите, што на крајот води кон порамномерен развој на целата заедница.